Duurzame Buur Johan Jonkers

Johan Jonkers is sinds 2019 de ondernemer van de Pannenkoekenbakker in Buren. Hij huurt de vroegere herenboerderij, een pand uit 1850 dat deels monumentaal is. Johan is veel bezig met duurzaamheid in de breedste zin. Hij is ook lid van stichting Positieve Impact.

“Ik vind dat je als ondernemer wat terug moeten geven aan de volgende generatie. Zij zijn de toekomst. Ik hou van omdenken, andersom kijken. Verduurzamen en een positieve impact maken kan op veel manieren en is makkelijker dan je denkt. Vroeger hadden we een actie: de tweede pannenkoek gratis. Die actie is nu veranderd naar ‘Eet een pannenkoek en steun de vereniging om de hoek’. Zo kunnen we wat teruggeven aan de directe omgeving. Dat vind ik belangrijk”.

Voorbereiden op de gevolgen van klimaatverandering

Johan vertelt soms last te hebben van de extreme regenval als gevolg van klimaatverandering. “Het hele terras staat dan vol met water. Dan kijk je, hoe kunnen we dit oplossen? In samenwerking met de gemeente hebben we keerkleppen laten zetten. Ook heb ik twee klokpompen gekocht om in de toekomst water weg te pompen. Misschien is er gezamenlijk iets met wateropvang mogelijk in de buurt? Er zijn best wat mensen die willen en kunnen. De gemeente kan een verbindende rol spelen en inwoners en ondernemers bij elkaar brengen. Alleen ga je het niet redden.”

Energiezuiniger: hoe, wat, waar?

EnergieSamenRivierenland (ESR) voerde op 9 januari 2023 een energiescan uit. Daaruit kwamen de belangrijkste energiebesparingsmogelijkheden, de benodigde investering en de bijbehorende terugverdientijd. “We hadden al een heleboel gedaan vanwege energiebesparingsplicht voor bedrijven. Het rapport gaf een goede aanvulling: Wat is er nog mogelijk? Wat is goed om meteen te doen en waarvoor gaan we sparen? Keuzes maken is noodzakelijk. De dingen die we de afgelopen jaren zoal hebben gedaan zijn:

• Voorzetglas geplaatst, kieren afgedicht, leidingen isoleren;
• Tussenvloer isolatie;
• Energiezuinige vriescel;
• Oude koelmotoren vervangen;
• LED-verlichting en bewegingscensoren in ruimtes waar we niet standaard komen;
• We zijn in de keuken al helemaal van het gas af en werken met inductie.

Een aantal maatregelen hebben we uitgevoerd op een natuurlijk moment, bijvoorbeeld toen de koeling kapot ging. Het effect van de maatregelen merken we nu al in ons energieverbruik, die is al veel lager. De gemeente heeft nog enkele gratis energie-adviezen op maat voor ondernemers beschikbaar.

Afval verminderen

Duurzaamheid is meer dan alleen energie besparen. “Wij hebben vijf aparte afvalstromen: rest, glas, papier, plastic en etensresten. Van die etensresten wordt biomassa gemaakt. Dat kan worden gebruikt als grondstof, voor bijvoorbeeld bouwmateriaal, kleding en papier. Het kan ook ingezet worden als energiebron. Laatst viste ik nog een cupje honing uit de etensresten. Dat hoort daar niet. Dan geef ik terug aan mijn personeel waarom het belangrijk is om afval te scheiden. Ons restafval is door bewustwording en gedrag al een stuk minder geworden. Met de slager heb ik overlegd over grotere verpakkingen. De verpakkingen van de spek zijn nu geen 1 kilo maar 2 kilo. Dat scheelt plastic en die spek komt bij ons precies op. Wat ook plastic scheelt, is dat we in onze cadeauwinkel voor kinderen steeds meer houten speelgoed hebben. Al het goedkope speelgoed met licht en batterij kopen we al niet meer.”

Meer bewustwording en samenwerking

“Er moet meer samenwerking komen. Onderling met andere ondernemers, maar ook met de gemeente en in de hele toeleveringsketen. Minder eigen belang, meer samen doen. Ik zie dat horecaondernemers met dezelfde uitdagingen kampen. We zouden bijvoorbeeld samen kunnen werken in transport. Eigenlijk absurd dat we allemaal onze ingrediënten apart laten leveren. Ik zie ook dat de toeleverancier vaak de klep van de koelvrachtwagen open laat staan, dat kost stroom. Bewustwording is een ding. Aan gasten geef ik mee dat we onze heaters zo min mogelijk aanzetten.

Met het oog op de toekomst

Wat zijn je toekomstplannen? “Het zou mooi zijn om de komende jaren verder te innoveren. Onze grootste stroomverbruiker is de carrousel waarmee we pannenkoeken bakken. Het is lastig om die energiezuiniger te krijgen. We houden innovaties bij collega pannenkoekenbakkers in de gaten. Ik wil bij de Franchiseraad, Stichting Positieve Impact en andere ondernemers meer bewustwording creëren. Samen nadenken over vraagstukken, ervaringen delen. Bijvoorbeeld iets met warmteterugwinning. We hebben ’s avonds 200 gratis kacheltjes binnen zitten. De warmte van onze klanten kunnen we misschien gebruiken om de volgende dag het pand te verwarmen. Dan kunnen we ons gasverbruik nog verder verlagen. Dat is op dit moment heel duur en staat nog redelijk in de kinderschoenen. Duurzaamheid is sowieso nog relatief nieuw, spannend en onbekend. Maar als je nergens aan begint, zal er niks veranderen. Verandering doet altijd een beetje zeer. Het is het makkelijkst om te blijven doen wat je altijd doet. Toon wat meer lef. Groot worden doe je ook door af en toe je neus te stoten. Laten we het maar eens proberen.”