Monumenten

Er zijn verschillende soorten monumenten:

• Rijksmonumenten
• provinciale monumenten
• gemeentelijke monumenten

Wat deze monumenten met elkaar gemeen hebben, is dat de buitenkant en binnenkant beschermd is. Dit betekent dat er voor het aanpassen of verbouwen van een monument bijna altijd een omgevingsvergunning nodig is. Zo kijken we of de monumentale waarde van het monument behouden blijft en of alles netjes wordt uitgevoerd met respect voor het monument.

Twijfelt u of u een vergunning nodig heeft?
Neem dan contact op met de Omgevingsdienst Rivierenland (ODR). De ODR behandelt de vergunningsaanvragen voor de gemeente. Zij weten alles over de specifieke regelgeving voor monumenten. Ook kunnen zij u uitleggen hoe het verdere proces werkt bij een aanvraag omgevingsvergunning.

Wilt u een afspraak maken?
De ODR heet u graag van harte welkom! Als u langs wilt komen, wilt u dan eerst een afspraak maken? Dan kunnen zij u het beste van dienst zijn:

• Op een tijdstip dat u het beste uitkomt.
• Geen wachttijden.
• Direct een deskundig iemand die is voorbereid op uw komst.

De ODR is te bereiken via 0344 579 314 en info@odrivierenland.nl. Het bezoekadres van de Omgevingsdienst Rivierenland is Burg. van Lidth de Jeudelaan 3 in Tiel.

Er zijn verschillende regelingen voor monumenten.

Subsidieregeling instandhouding monumenten (SIM)
De SIM is een subsidieregeling van het Rijk voor het behouden van Rijksmonumenten. Meer informatie vindt u op de website van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Ieder jaar kunt u van 1 februari tot en met 31 maart deze subsidie aanvragen voor Rijksmonumenten die geen woonhuis zijn. Denk aan een kerk, molen of fabriek. Ook groene en archeologische monumenten vallen onder deze subsidieregeling. Binnen deze regeling kunt u subsidie aanvragen voor een verduurzamingsonderzoek.

Gelders Monumentfonds
Bent u eigenaar van een monument in Gelderland en gaat u kosten maken voor het restaureren of herbestemmen van uw pand? Of gaat u energiebesparende maatregelen in het monument nemen? Dan kunt u mogelijk een hypotheek aanvragen via het Restauratiefonds.​​ Dit is een annuïteitenlening voor Rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten. Deze lening heeft een lage rente voor het restaureren, herbestemmen of verduurzamen van uw monument. Meer informatie vindt u op de website van het Gelders Monumentfonds.

Gaat u uw monument verbouwen? Dit is een mooi moment om te kijken naar energiebesparing en verduurzaming. Wilt u meer weten over duurzame maatregelen bij monumenten? Bekijk dan de duurzame monumentenwegwijzer of vraag een oriënterend adviesgesprek aan bij het Energieloket.

ISDE-subsidie
De Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE) is toegankelijker geworden voor monumenteigenaren. Lees op de website van de ISDE meer over de voorwaarden en subsidiebedragen als u uw monument isoleert.

Subsidie duurzaamheidsadvies voor monumenten
Een duurzaamheidsadvies van een Duurzame Monumenten (DuMo) adviseur zorgt ervoor dat je monument verduurzaamd wordt met oog voor de monumentale waarden. Het Restauratiefonds geeft tot 50% subsidie op de kosten voor het advies. Meer informatie vindt u op de website van het Restauratiefonds.

Subsidie voor verduurzamingsonderzoek
Naast de subsidie via de subsidieregeling instandhouding monumenten (SIM) voor het reguliere onderhoud van een Rijksmonument, kunt u subsidie aanvragen voor het uitvoeren van een verduurzamingsonderzoek. De subsidiabele kosten van een verduurzamingsonderzoek bedragen € 4.000. Kijk voor meer informatie op de website van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Groene leges
Vanaf 1 januari 2024 kosten vergunningen voor het verduurzamen van monumenten en karakteristieke panden geen geld meer. Dit noemen we groene leges. We heffen geen leges voor aanvragen tot het verlenen van een omgevingsvergunning voor het realiseren van verduurzamingsmaatregelen op, aan of in een monument, een beschermd stads-/dorpsgezicht of karakteristiek pand. Meer informatie vindt u in artikel 4 en bijlage 4 van de Verordening leges 2024.

Deze groene leges gelden voor lokale trajecten met gemeente en/of Omgevingsdienst Rivierenland (ODR). De vrijstelling geldt niet voor leges die andere instanties in rekening brengen en die wij doorberekenen aan een aanvrager. Voorbeelden hiervan zijn de welstandsleges van het Gelders Genootschap, leges van Provincie of Waterschap. De vrijstelling geldt alleen voor aanvragen omgevingsvergunning voor een monument, een beschermd stads-/dorpsgezicht of een karakteristiek pand als de aanvraag betrekking heeft op verduurzamingsmaatregelen. Wanneer een maatregel niet op onderstaande lijst voorkomt, beslist het college van burgemeester en wethouders:

• zonnepanelen of zonnecollectoren
• warmtepomp
• isolatiemaatregelen, zoals glasisolatie, isolerende panelen/deuren, gevelisolatie, bodem- en vloerisolatie, dakisolatie*, spouwmuurisolatie*, isolerende kozijnen
• balansventilatiesysteem met warmteterugwinning
• groen dak met waterberging
• afkoppelen hemelwater met waterberging

* Voor sommige isolatiemaatregelen is een ontheffing nodig! Dat komt omdat in bijvoorbeeld uw spouwmuur beschermde diersoorten kunnen leven. Dit is op basis van de Wet natuurbescherming. Lees meer over isoleren en natuurbescherming.

Handige websites

• De Groene Menukaart geeft een keuzemenu waarin u aan kan geven wat uw situatie is. Er worden dan verschillende tips gegeven en ook informatie over hoeveel u kunt bezuinigen door de maatregelen.
• Op monumenten.nl vindt u informatie over de mogelijkheden voor het verduurzamen van monumenten.
• De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft ook veel informatie over verduurzaming. Deze informatie wordt regelmatig geüpdatet. Zie cultureelerfgoed.nl.

Het verduurzamen van monumenten en andere historische gebouwen vraagt om maatwerk. Er kan vaak meer dan gedacht! Zolang we de cultuurhistorische waarde van het pand respecteren. De tentoonstelling van Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed geeft informatie over wat er kan én hoe verduurzaming in zijn werk gaat. Denk aan mogelijkheden voor isoleren, ventileren, verwarmen en opwekken van energie.

De tentoonstelling komt naar het stadje Buren en is gratis te bezoeken. U vindt de tentoonstelling van 2 december 2023 t/m 30 januari 2024 in het poortgebouw Buren, Achterbonenburg 1, 4116 BD Buren (Ingang Van Walderveen De Echte Bakker). Deze tentoonstelling is vooral interessant voor monumenteigenaren of eigenaren van historische panden. De openingstijden van de expositie zijn van dinsdag tot en met vrijdag van 8.30 uur tot 17.00 uur en op zaterdag van 7.30 tot 15.00 uur.